Chẳng rõ từ bao giờ, những ngày se se lạnh cuối thu đầu đông lại trở thành “mùa hẹn hò” của những kẻ mộng mơ ưa phiêu bạt với mây trời ở mảnh đất cao nguyên đá Hà Giang. Ở cái mảnh đất toàn đá xám với sỏi, đầy thiếu thốn khó khăn ấy lại chứa đựng biết bao nhiêu điều hấp dẫn lạ kỳ. Và một trong những thứ tạo nên vẻ đẹp lãng mạn có 1-0 -2 của mùa thu Hà Giang phải kể đến những bông hoa cam cúc mọc trên những phiến đá tai mèo.
Thu Hà Giang gợi cho người ta cảm giác an nhiên, phóng khoáng và cũng lãng mạn chẳng kém gì thu Hà Nội. Vào những ngày chuyển mùa từ thu sang đông, mảnh đất đá này lại khoác lên mình chiếc áo hoa rực rỡ nổi bật cả một khung trời. Bên cạnh những cánh đồng hoa tam giác mạch hồng tím xinh xắn thì những dải hoa cam cúc mọc um tùm xen kẽ giữa những phiến đá tai mèo cũng góp phần khiến cho bức tranh ngày thu trở nên rực rỡ hơn.
Hoa cúc có rất nhiều loại khác nhau nhưng riêng loài hoa cúc cam dại đã trở thành “người tình mùa thu” của Hà Giang. Hoa có màu cam, mọc thành bụi, cánh hoa mỏng manh đung đưa trong gió. Cúc cam dại được xem là một loài cây có sức khỏe phi thường, cứng cỏi sinh trưởng trong điều kiện sống vô cùng khó khăn chỉ toàn đá với sỏi. Chỉ là một loài hoa dại mọc ở ven đường hay những khe đá, không được chăm sóc và nổi tiếng như hoa tam giác mạch nhưng cúc cam vẫn luôn mang trong mình nét đẹp rực rỡ và cuốn hút riêng.
Trong cái nắng vàng nhè nhẹ cùng làn gió se lạnh, giữa bầu trời xanh lồng lộng và những dãy núi đá tai mèo xám xịt, hoa cam cúc dại khiến cảnh sắc Hà Giang đẹp đến nao lòng khiến bất kỳ ai qua đường cũng phải ngừng lại đôi chút để ngắm hoa, để thả hồn mình với hoa đá nơi đây. Những vạt hoa cam cúc nở rộ, lung linh dưới ánh nắng mặt trời ánh lên nụ cười tươi tắn của những cô gái H’Mông trong ngày mùa rộn rã đang chào đón những vị khách ở nơi phương xa ghé thăm mảnh đất cao nguyên.
Những cánh hoa cúc cam dại mỏng manh nên ai cũng nghĩ chúng mềm mại, yếu ớt nhưng ngược lại chúng lại vô cùng hùng dũng và cứng cỏi. Khi kết thúc mùa hoa, hoa chẳng rụng xuống mà chỉ lụi dần. Những bông hoa nhìn thì có vẻ mong manh nhưng khi mọc thành những bụi, khóm lại mang trong mình một sức sống mãnh liệt. Chẳng cần phải chăm bón, vun trồng, cúc cam Hà Giang vẫn vượt qua mọi giông tố, gió lạnh khắc nghiệt mà chưa lần nào chịu cúi đầu khuất phục. Chính vì đặc trưng sinh tồn này mà người ta ví von cúc cam như một biểu tượng cho ý chí và tinh thần không chịu khuất phục, luôn kề vai sát cánh bên nhau để vượt qua mọi gian nan, vất vả của đồng bào dân tộc vùng cao nguyên đá.
Trên những con đường ngoằn ngoèo ở Hà Giang, bạn có thể bắt gặp hoa cam cúc ở khắp mọi nơi. Có những chỗ chỉ có vài ba bụi hoa nhỏ chênh vênh bên bờ đá nhìn xuống dòng sông Nho Quế xanh biếc như dải lụa vắt ngang trời. Có chỗ thì là những bụi to mọc bên hàng rào đá của một ngôi nhà nào đó. Có chỗ lại là vài ba vạt hoa nở bung bên những ruộng hoa tam giác mạch tím hồng. Từ Phó Cáo, Phó Bảng lên đến thị trấn Đồng Văn, dưới chân đèo Mã Pí Lèng đến đường về Mèo Vạc, Sơn Vĩ, Khâu Vai, đâu đâu bạn cũng sẽ thấy sắc cam đỏ của những bông cúc dại đang bung nở.
Trên mảnh đất cằn cỗi này, hoa cúc vẫn sinh tồn mãnh liệt để khoe sắc tỏa hương khiến bao du khách thập phương thương nhớ mà tìm về để được tận mắt thưởng ngoạn cho thỏa nỗi mong ước. Để rồi khi đến được Hà Giang Vào cuối thu, ai cũng phải cảm thán trước sự diệu kỳ của những bông cúc cam này.
Du lịch Hà Giang vào những ngày tháng 10, tháng 11, tản mạn trên những con đường quanh co còn vương hơi sương sớm, tận hưởng không khí trong lành và ngắm những bông cúc cam rực rỡ, những bông tam giác mạch xinh xắn sẽ khiến tâm hồn bạn ngập tràn trong hạnh phúc và lưu luyến mãi ở nơi đây chẳng muốn rời đi.
