Đông Bắc là địa bàn cư trú chủ yếu của nhóm người Tày – Nùng với nhiều nét văn hóa đặc trưng cũng như nhiều món ăn đặc sắc. Khi nói đến ẩm thực đặc sản vùng Đông bắc – Việt Nam chắc hẳn nhiều người sẽ nhớ ngay đến những món ăn dân tộc đầy màu sắc và vô cùng hấp dẫn. Các nguyên liệu, thành phần thú vị được “điều khiển”theo những cách kỳ lạ để đạt được sự kết hợp hoàn hảo giữa nguyên liệu và hương vị đã đem lại cho những món ăn vùng Đông bắc nét độc đáo riêng của mình. Chúng ta hãy cùng Vivu khám phá những nét đặc thù của đặc sản Đông Bắc qua vài nét phác thảo cũng như một số món ngon tiêu biểu.
Đặc sản Lạng Sơn
Rau cải ngồng
Rau cải ngồng là loại rau đặc biệt phù hợp với khí hậu của Lạng Sơn. Rau cải ngồng có thân non mập, hoa màu vàng, ăn có vị ngọt. Rau cải ngồng được chế biến thành nhiều món ăn như luộc, xào tỏi, xào thịt bò, ăn lẩu…Hiện nay, giống ngồng cải đã được trồng ở nhiều nơi nhưng không đâu có cọng to, lá xanh và mỡ màng như ngồng cải xứ Lạng. Không chỉ nổi tiếng là rau sạch, ngồng cải còn chứa nhiều vitamin B1, B2…có lợi cho sức khỏe, là thực phẩm giúp đẹp da.
Khâu nhục
Khâu nhục hay còn gọi nằm khâu, là món truyền thống của dân vùng cao xứ Lạng. Được chế biến khá cầu kỳ từ thịt ba chỉ sau khi được ướp kỹ các loại gia vị như húng lìu, ngũ vị hương, địa liền, mật ong, rượu, … và hấp cách thủy trong thời gian dài. Thưởng thức khâu nhục với chén rượu cay sẽ thấy ấm lòng hơn giữa thời tiết xứ lạnh.
Rau bò khai
Rau bò khai mọc hoang ven rừng và trên núi đá vôi có độ cao từ 100 – 150m. Cây bò khai leo bằng tua và còn có tên là Dạ Yến. Rau bò khai nhìn hơi giống ngọn su su nhưng mảnh hơn và xanh đậm hơn, thân leo, ngọn nhỏ mềm như sợi bún thường được ngắt từng đoạn ngắn, dùng xào chung với thịt bò hoặc bánh đa ăn giòn bùi. Rau bò khai không chỉ là thứ rau rừng ngon miệng, mà trong Đông y còn là vị thuốc.
Ăn rau bò khai bổ thận, lợi tiểu, làm tan sỏi và chất đóng cặn. Cái tên bò khai ban đầu bị “mang tiếng” là mọc ven rừng, bò đi tiểu vào nên có mùi khai, ăn rau này xong nước tiểu có mùi khai. Nên nhiều người gọi với tên thi vị hơn “dạ yến”.
Đặc sản Cao Bằng
Bánh cuốn cao bằng
Cao Bằng có rất nhiều món ngon đặc sắc để bạn thưởng thức. Trong đó, bánh cuốn là món ngon được rất nhiều người yêu thích. Bởi món bánh này ăn khi ăn sẽ rất đậm đà và cuốn hút.
Bánh cuốn Cao Bằng có màu sắc không trắng tinh như bánh cuốn ở các nơi khác. Thay vào đó bánh cuốn Cao Bằng có màu trắng đục nhờ nhờ. Sở dĩ có màu này là do loại gạo làm nên món bánh này là gạo Đoàn Kết được trồng tại vùng núi cao tại Cao Bằng.
Gạo Đoàn Kết chỉ khi trồng tại Cao Bằng mới có thể làm ra loại bánh cuốn vừa thơm vừa ngon này. Đặc biệt, món bánh này có lớp bánh được tráng rất mỏng. Phần nhân sẽ gồm thịt, mộc nhĩ cộng thêm chút hành khô thơm phức. Nước chấm bánh cuốn được hầm từ xương ống heo, được hớt bọt để nước thật trong nhưng khi dùng vẫn cảm thấy vị béo ngậy. Nước hầm xương nguyên chất được múc ra bát với rất nhiều hành, rau thơm, thêm chút ớt. Thực khách có thể dùng kèm giò hoặc chả lụa. Đảm bảo khi nhìn đĩa bánh cuốn Cao Bằng đặt cạnh bát nước chấm từ xương hầm bạn sẽ cảm thấy bị hấp dẫn ngay lập tức.
Vịt quay 7 vị
Vịt quay 7 vị đã trở thành đặc sản của vùng đất Cao Bằng, khiến bất cứ du khách nào được thưởng thức một lần cũng nhớ mãi không quên.
Có tên gọi như vậy là bởi vì món vịt ở đây được người dân sử dụng đầy đủ 7 loại gia vị trong quá trình tẩm ướp như: gừng, tỏi, hành khô, hạt tiêu, mật ong, đậu hũ, quả mắc mật khô.
Điểm nhấn tạo nên hương vị đặc biệt cho chính món vịt quay này là nằm ở gia vị ướp của nó, là thứ gia vị được làm nên từ 7 loại khác nhau, mà đó là bí quyết riêng của người Tày sổng ở miền đông tỉnh Cao Bằng. Những gia vị này được hòa cũng với mắm, muối rồi cho vào bụng vịt để quay. Gia vị thấm từ từ, từ trong ra ngoài cho thịt mềm, đậm đà và sâu sắc hơn.
Ẩn sâu trong từng miếng vịt quay là một mùi hương ngai ngái như mùi lá non,vị hơi đắng nhưng càng ăn càng đậm thịt. Đó là do thứ nước sốt 7 vị được lấy từ trong bụng vịt rưới lên. Những người từng được nếm qua đều đoán già, đoán non rằng trong 7 thứ gia vị ấy,có rất nhiều vị là rễ và lá cây được lấy ở trên rừng. Vì vậy, dù nhiều người muốn học tập cách làm vịt quay của người Cao Bằng nhưng đều không thể gợi nên được mùi vị đặc trưng ấy.
Hạt dẻ Trùng Khánh
Hạt dẻ Trùng Khánh là thứ quả duy nhất tại Cao Bằng. Hạt dẻ có màu nâu, tròn trịa, hạt nhỏ nhất cũng bằng ngón chân cái. Hạt dẻ Trùng Khánh có thể chế biến theo nhiều cách khác nhau như: luộc, rang, sấy, ninh với chân giò hoặc thịt gà để làm các món canh hầm mà hương vị của nó vẫn được giữ nguyên.
Cứ vào độ tháng 9, tháng 10 hàng năm là người dân Cao Bằng lại náo nức đi thu hoạch hạt dẻ. Du khách nếm rồi chắc chắn sẽ nhớ mãi hương vị thơm ngon, bùi ngây của hạt dẻ Trùng Khánh đặc sản đông bắc mà họ từng được thưởng thức.
Lạp xưởng hun khói Cao Bằng
Lạp sườn hun khói Cao Bằng – một món ăn mang hương vị rất độc đáo, mùi vị không lẫn được với bất kì món ăn nào khác. Đã từ lâu, tại Cao Bằng, lạp sườn đã trở thành món ăn truyển thống của mọi nhà, hiện diện ở mọi lúc, mọi nơi từ những bữa ăn trong gia đình đến những bữa tiệc sang trọng.
Có nhiều cách chế biến khác nhau như: Rán vàng đều, hoặc nướng trên than hoa rồi thái mỏng chấm tương ớt, ăn kèm với rau thơm, dưa chuột hoặc hấp vài phút cho mềm rồi xào cùng ngồng tỏi tươi
Đặc sản Bắc Kạn
Cá nướng Pác Ngòi
Chắc chắn ai cũng muốn được một lần được thử cái cảm giác ngồi bên bờ hồ Ba Bể mát mẻ và tươi mới, xung quanh là vài người bạn, trước mặt là vào kẹp cá nướng vừa mới được bắt từ dưới hồ lên nướng hãy còn nóng hổi, thơm nức, chén nước chấm tương ớt và vài chén rượu ngô cay nồng. Vừa trò chuyện cười nói vui vẻ, vừa cảm nhận được cái độ dai ngọt, bùi béo của cá, đậm đà, xay xè của nước chấm và ấm nồng của rượu.
Cá trong hồ Ba Bể thường được người dân đánh bắt thủ công và chế biến hoàn toàn thủ công.Tuy cá không nhiều nhưng cứ đến đây, chắc chắn bạn sẽ được thưởng thức món cá nướng Pác Ngói Ba Bể đầy mê hoặc này.
Bánh Coóc Mò
Coóc mò cũng là một loại bánh được bà con các dân tộc Bắc Kạn hay làm. Mới nhìn qua nhiều người nhầm là bánh gio vì hình thức bánh coóc mò cũng giống như vậy . Bánh cũng được gói theo hình chóp nhưng lá gói bánh lại là lá chuối.
Bánh coóc mò ăn có vị đậm và thơm bởi được làm từ gạo nếp nương và lạc nhân đỏ . Ăn không ngán, mùi vị hợp với nhiều người, bánh coóc mò rất hợp với những bữa điểm tâm buổi sáng.
Đặc sản Hà Giang
Cháo ấu tẩu
Hà Giang – vùng biên giới cực bắc của Tổ Quốc được biết đến với nhiều loại dược liệu quý. Trong đó củ ấu tẩu không chỉ dùng làm vị thuốc mà còn được người dân nơi đây chế biến thành một món ăn độc đáo: cháo ấu tẩu.
Còn có tên gọi là ô đầu và phụ tử, củ ấu tẩu thường mọc ở vùng núi cao, khí hậu lạnh.Theo y học ấu tẩu có vị cay tê, tính nóng, có tác dụng chữa bệnh rất tốt.Từ lâu người Mông đã dùng củ ấu tẩu ngâm xoa bóp chân khi đau nhức hoặc chữa cảm gió rất hiệu quả. Bát cháo ấu tẩu ban đầu chỉ được biết đến như món cháo giải cảm của đồng bào dân tộc Mông. Sau này, người dân Hà Giang thêm một số gia vị, phụ gia khác, nấu thành món cháo “đặc sản cháo Ấu Tẩu” của xứ sở mờ sương, ăn ngon miệng lạ lùng.
Phở chua
Phở chua Hà Giang thực chất được lan sang Hà Giang từ Trung Quốc, mà người ta vẫn hay gọi là “Lường Pàn” nghĩa là “Phở mát”. Món ăn này có vị chua chua, lạ miệng ăn rất mát nên được nhiều người yêu thích vào mùa hè.
Ngày xưa, phở chua hay được người dân tộc sử dụng trong các đám cỗ của gia đình và thường thì không thể thiếu. Nhưng bây giờ, phở chua không chỉ là món ăn cỗ trong gia đình mà chúng đã phổ biến được nhiều người lựa chọn là món điểm tâm. Những du khách tới Hà Giang, nghỉ chân ven đường cũng không quên lựa chọn cho mình bát phở chua để thoả cơn đói.
Đặc sản Quảng Ninh
Rượu ngán Hạ Long
Ngán luộc, ngán nướng, người ta có thể ăn ngay cũng rất ngon, nhưng khi đem pha chế thành rượu ngán thì sẽ trở thành một thứ đồ uống tuyệt hảo.
Rượu đánh với con ngán rồi đem hâm nóng. Rượu ngán có mùi thơm, một mùi thơm khó tả rất riêng của biển. Cái thú vị khi uống rượu ngán là được tự tay điều chế. Một ly rượu ngán chuẩn phải có màu hồng, có vị hơi mằn mặn, chan chát, có mùi thơm thì mới đúng là rượu ngán Hạ Long.
Uống rượu ngán Hạ Long ăn tôm hấp, sò huyết, ghẹ luộc, cá nướng, chả mực, hay bất kỳ một thứ hải sản nào cũng đều rất hợp.
Chả mực Hạ Long
Chả mực nhiều tỉnh ven biển đều có, nhưng hương vị ngon đặc biệt nhất thì phải là chả mực Quảng Ninh. Bí quyết của chả mực Quảng Ninh là mực dùng để làm chả được chọn lựa từ những con mực mai tươi sống đánh bắt trực tiếp trong khu vực biển Hạ Long, rồi giã bằng tay. Mực tươi nên thịt rất thơm và dậy mùi. Món chả mực ngon nhất vẫn là dùng với xôi trắng, ngoài ra mực còn có thể ăn kèm với cơm, với bánh cuốn cũng rất hấp dẫn.
Khám phá vùng đất Đông bắc của Việt Nam thì đừng quên thưởng thức những đặc sản Đông Bắc tươi ngon này nhé.
