Chùa Đồng từ lâu đã nổi danh với kiến trúc và chất liệu độc đáo. Tuy nhiên, ngôi chùa Đồng nguyên bản vẫn là câu hỏi chưa có lời giải với các nhà khoa học.
Chùa Đồng ở đâu?
Chùa Đồng hay còn gọi là Thiên Trúc Tự tọa lạc trên đỉnh dãy Yên Tử. Từ độ cao 1068m, du khách có thể chiêm ngưỡng toàn bộ khung cảnh hùng vĩ xung quanh quần thể chùa Yên Tử.
Điều ấn tượng hơn cả là những kỷ lục mà ít có ngôi chùa nào trên thế giới có thể đạt được.
- Ngôi chùa bằng đồng trên đỉnh núi lớn nhất châu Á năm 2012.
- Ngôi chùa làm bằng đồng lớn nhất do Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam công nhận.
- Ngôi chùa tọa lạc ở vị trí cao nhất tại Việt Nam.
- Ngôi chùa được mệnh danh là “kỳ quan mới nhất”.
Những câu chuyện thú vị ẩn sau chùa Đồng
Khởi nguồn bí ẩn
Tuy nằm trên đỉnh Yên Tử nhưng chùa Đồng không gắn liền với quá trình tu hành tới khi viên tịch của Phật hoàng Trần Nhân Tông. Tương truyền, chùa được xây vào thế kỷ 17 thời Hậu Lê do một bà phi của chúa Trịnh phát công đức dựng lên.
Mới đầu, chùa chỉ lớn tầm khám thờ với khung sắt, mái đồng. Người dân tới thờ tự cũng chỉ hướng từ ngoài, không đi được vào trong. Bên cạnh đó, tượng Phật, chuông, khánh đều dùng đồng đúc thành.
Tuy nhiên, kiến trúc nguyên bản của chùa Đồng vẫn là câu hỏi lớn với nhiều nhà nghiên cứu. Hiện chưa tìm thấy bất kỳ tài liệu xác thực nào miêu tả chi tiết ngôi chùa gốc.
Thăng trầm lịch sử
Đến năm 1740, cơn bão cuốn đến làm bạt mất mái chùa. Kẻ gian nhân cơ đó tháo chùa đi chỉ còn lại dấu chân cột trên mỏm đá.
Phải đến năm 1930, bà Bà Bùi Thị Mỹ mới cho dựng chùa Đồng trên vị trí của chùa xưa. Tuy nhiên, ngôi chùa này được làm từ bê tông cốt thép. Vài chục năm sau, người dân phải lớp tạm mái tôn thay cho mái chùa bay mất.
Vào năm 1993, ông Nguyễn Sơn Nam và Phật tử hải ngoại cùng chung tay dựng lại chùa bằng đồng ngay cạnh chùa bê tông. Kiểu dáng chùa tương đương hoa sen nở với cánh mở. Bông hoa này được đặt trên sập đồng trổ hình sen cách điệu, chân quỳ dạ cá.
Quy mô chùa cũng chỉ tương đương khán thờ, chi tiết khá ọp ẹp. Song chùa không được khởi công mà chỉ được cẩu lên bằng trực thăng sau hoàn thành.
Hoàn thành mô hình mới
Tới năm 20016, Đại Đức Thích Thanh Quyết (Thượng tọa Thích Thanh Quyết) và Ban Quản lý Dự án chùa Đồng đã chủ trì lễ khởi công đúc chùa dựa trên mẫu thiết kế của kiến trúc sư Trần Quốc Tuấn. Chùa chính thức hoàn thành năm 2007. 2 ngôi chùa cũ được chuyển tới nhà trưng bày Ban Quản lý di tích.
Giải mã tên gọi chùa Đồng
Xưa du khách chỉ có thể leo bộ lên đỉnh Yên Tử. Hiện nay bạn có thể chọn đi cáp treo rồi 1km rồi đi bộ giữa các điểm. Để tới chùa, bạn cần đi hơn 6km với hàng nghìn bậc thang đá.
Đa số mọi người đều hiểu tên gọi chùa Đồng bắt nguồn từ vật liệu xây dựng. Đây có lẽ là cách hiểu đơn giản và dễ phổ biến nhất. Sự thật thì có một số giả thuyết khá thú vị về “danh xưng” này.
Theo đó, cách giải thích khác dựa trên kết cấu quần thể chùa tháp Yên Tử. Tính từ giữa lên đỉnh núi lần lượt là 3 ngôi chùa Hoa Yên, Giải Oan và chùa Đồng. Trước kia, đây được xem là cấu trúc tam tầng thế giới. Vị trí trên cùng đỉnh Yên Tử được xem là nơi tụ hội giữa vũ trụ và nhân gian.
Tất nhiên đây cũng chỉ là giả thuyết. Tài liệu về chùa quá thiếu thốn cho việc chứng thực. Tuy nhiên, kiến trúc độc nhất của ngôi chùa này không phải bàn cãi.
Quy mô chùa Đồng Yên Tử
Tổng quan kiến trúc
Để tạo nên chùa mới, các nghệ nhân đúc đồng Ý Yên (Nam Định) đã được mời tham gia. Các chi tiết chùa được đúc chi tiết sau mới vận chuyển lên đỉnh Yên Tử lắp đặt. Theo đó, chùa Đồng hiện nay gồm 1 gian, 2 chái, 4 hàng cột.
Chùa Đồng có trọng lượng tới 70 tấn, diện tích 20m2, cao 3.35m, dài 4.6m, rộng 3.6m. Trong đó, 1 cột nặng 1 tấn, mỗi viên ngói 4kg. Chùa mang hơi thở kiến trúc Phật giáo Việt, khá giống với khu vực Thượng điện chùa Dâu.
Phần mái sử dụng hoa văn đầu đầu và họa tiết thời Trần. Bốn đầu mái được uốn cong vút như hoa sen bung nở. Đặc biệt, các đầu xà ngang, xà dọc đều đúc đầu rồng quyền uy. Vì lẽ đó, có thể coi đây là sự kết hợp đầy tinh tế giữa nét đẹp khỏe khoắn và sự thơ mộng.
Nói về chùa Đồng, nhà nghiên cứu Phật giáo Nguyễn Duy Hinh cho hay :”Trên thế giới tôi chưa thấy có ngôi chùa nào toàn bằng đồng…”
“…Trên núi Vũ Đang, hoặc ở Vân Nam (Trung Quốc) cũng có các kim điện đúc toàn bằng đồng, nhưng, đó là những điện thờ thần của Đạo Giáo, chứ không phải chùa của Phật giáo”.
Hệ thống tượng Phật
Chùa sở hữu hệ thống tượng Phật gồm 1 tượng Phật Thích ca, 3 tượng Tam Tổ Trúc Lâm. Các pho tượng có chiều cao dao động từ 0.45-0.87m với 3 tượng Tổ chế tác lớn hơn. Toàn bộ tượng đều ngự trên đài sen trang trí hoa văn.
Mỗi bức tượng lại được tạo tác trong tư thế khác nhau. Tượng Thích Ca khoác áo cà sa, tọa thiên ở thế liên hoa tọa. Tượng Đệ Nhất Tổ, Trần Nhân Tông úp 2 tay lên đùi trong thế cát tường tọa. Tượng Đệ Nhị Tổ, Pháp Loa và Đệ Tam Tổ, Huyền Quang ngồi thế tay định ấn, lòng bàn chân quay vào trong.
Thêm vào đó, chuông và khánh được đặt ở cạnh chùa có nặng hơn 250kg. Nhà tăng được xây sau chùa trước để phụng sự Đức Phật sau để chăm nom chùa.
Từ trên cao nhìn xuống, du khách sẽ có được cái nhìn bao quát toàn bộ trời, đất, sông, núi. Tất cả hiện lên như dải lụa xanh nên thơ mà hùng vĩ.
Lễ hội chùa Đồng
Hội chùa Đồng song hành với hội Yên Tử được tổ chức mùng 10/1 Âm lịch trong 3 ngày. Mặt khác, những ngày trọng đại khác trong năm như Vu Lan, Phật đản, nhiều người cũng hành hương tới đây để tỏ lòng kính trọng.
Theo dân gian, chùa Đồng là nơi tập trung “sinh lực vũ trụ”. Tín đồ, phật tử tới đây cầu rất nhiều mặt với niềm tin linh nghiệm lớn.
Gợi ý xem thêm:
