Khu du lịch Tam Cốc Bích Động, còn được biết đến với những cái tên nổi tiếng. Chẳng hạn như “vịnh Hạ Long trên cạn” hay “Nam thiên đệ nhị động”. Đây là một trong những khu du lịch nổi tiếng của Ninh Bình. Toàn khu vực bao gồm hệ thống các hang động núi đá vôi. Và các di tích lịch sử liên quan đến hành cung Vũ Lâm của triều đại nhà Trần nằm chủ yếu ở xã Ninh Hải, Hoa Lư. Quần thể danh thắng Tràng An– Tam Cốc được xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt. Và đã được tổ chức UNESCO xếp hạng di sản thế giới.
Tam Cốc Bích Động ở đâu?
Khu du lịch Tam Cốc Bích Động hiện có diện tích tự nhiên là 350,3 ha. Nằm cách quốc lộ 1A 2 km, cách thành phố Ninh Bình 7 km, cách thành phố Tam Điệp 9 km. Chủ yếu khu vực nằm trên xã Ninh Hải (Hoa Lư). Khu du lịch Tam Cốc Bích Động gồm nhiều tuyến tham quan du thuyền, đi xe đạp và đi bộ nối khoảng gần 20 điểm du lịch.
Tam Cốc nghĩa là Ba hang còn có tên Xuyên Thuỷ động nằm ở xã Ninh Hải, Hoa Lư. Xa xưa vùng này là biển cả sóng vỗ qua nhiều thế kỷ bào mòn vào vách đá tạo nên những hình thù kỳ lạ.
Năm 1773, cụ Nguyễn Nghiễm (thân sinh của đại thi hào Nguyễn Du) đã đến thăm động. Nhìn toàn cảnh núi, động, sông nước, đồng ruộng, bầu trời ở đây đều phủ một màu xanh ngợp mắt. Nên cụ đã đặt cho động một cái tên rất đẹp và mộng mơ “Bích Ðộng” (có nghĩa là Ðộng Xanh). Ðến đây du khách sau khi viếng thăm chùa. Con thuyền nhỏ sẽ đưa du khách đi quanh co trong hang núi huyền ảo. Bích Ðộng đã được mệnh danh là “Nam Thiên đệ nhị động” (động đẹp thứ nhì ở trời Nam).
Nên đi du lịch Tam Cốc Bích Động vào thời gian nào?
Tùy vào kế hoạch cá nhân mà các bạn có thể lựa chọn các thời điểm để đi du lịch Tam Cốc Bích Động cho phù hợp. Tuy nhiên có một vài mốc thời gian như sau các bạn có thể tham khảo:
Có thể đi Tam Cốc Bích Động vào khoảng tháng 4, thời tiết lúc này đã tương đối khô. Không còn cái nóng ẩm, khó chịu đầu năm của miền Bắc. Nhưng cũng chưa quá nắng, thời tiết ít mưa nên 2 tiếng ngồi thuyền sẽ không phải là một cái gì đó quá khó chịu.
Khoảng từ tháng 1-3 âm lịch hàng năm là lễ hội chùa Bái Đính. Các bạn có thể kết hợp đi lễ và khám phá Tam Cốc Bích Động vào dịp này.
Nếu muốn đi thêm Hoa Lư hãy nhớ kỹ ngày 8-10 tháng 3 âm lịch hàng năm nhé. Đây là thời gian diễn ra lễ hội Trường Yên.
Cuối tháng 5 đầu tháng 6 là mùa lúa chín trên cánh đồng Tam Cốc Bích Động. Khi đó, hình ảnh ruộng lúa màu xanh xen lẫn ruộng lúa chín vàng,…Sẽ tạo nên một bức tranh với những mảng màu tuyệt đẹp.
Hướng dẫn đi tới Tam Cốc – Bích Động
Chỉ cách Thành phố Ninh Bình khoảng 7km, nên các bạn có rất nhiều cách để có thể đến được với khu du lịch Tam Cốc Bích Động. Nếu không có sẵn phương tiện cá nhân. Thì phương án đi phương tiện công cộng đến thuê xe máy là một trong những lựa chọn khá hấp dẫn.
Ninh Bình là một điểm nút giao thông quan trọng. Có 9 quốc lộ (trong đó có 6 quốc lộ khởi đầu và 3 quốc lộ đi qua) dàn đều trên tất cả các huyện, thành phố, thị xã trong tỉnh. Nên phương tiện thuận lợi nhất để đến với Ninh Bình chính là thông qua hệ thống giao thông đường bộ.
Phương tiện công cộng
Các tuyến xe đi Ninh Bình từ Hà Nội đều xuất phát từ bến xe Giáp Bát và kết thúc ở bến xe trung tâm Ninh Bình. Do Ninh Bình cũng nằm ngay sát trên trục QL1A nên ngoài các tuyến xe này. Các bạn có thể sử dụng bất cứ một tuyến xe nào khác từ Hà Nội đi vào các tỉnh miền Trung hay miền Nam. Hãy lựa chọn các tuyến xe Thanh Hóa, Vinh, Hà Tĩnh…Vì các tuyến này số lượng nhiều, chạy khá liên tục.
Nếu sử dụng phương tiện ô tô, từ Hà Nội các bạn có thể đi theo đường cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ – Ninh Bình. Với khoảng cách khoảng 90km chỉ mất khoảng 1 tiếng. Các bạn sẽ tới được trung tâm Thành phố Ninh Bình. Từ đây đi tới các địa điểm du lịch trong tỉnh hầu như không quá 30km.
Nếu sử dụng phương tiện xe máy, từ Hà Nội các bạn đi theo đường QL1A cũ qua Hà Nam. Rồi đi theo hướng Ninh Bình Thanh Hóa. Chú ý là tránh không đi nhầm sang phía hướng Nam Định – Thái Bình để đỡ vòng vèo.
Đường sắt
Ninh Bình có trục đô thị Tam Điệp – Ninh Bình nằm trên tuyến đường sắt Bắc-Nam. Trên địa bàn tỉnh có các ga Ninh Bình, ga Cầu Yên, ga Ghềnh và ga Đồng Giao. Chính vì vậy, các bạn dù ở trong Nam hay ngoài Bắc đều có thể dễ dàng đến với Ninh Bình bằng các chuyến tàu Thống Nhất.
Từ Hà Nội có các chuyến tàu SE1 (19h30) đến Ninh Bình lúc 21h46. Tàu SE3 (22h00) đến Ninh Bình lúc 0h10, tàu SE5 (9h00) đến Ninh Bình lúc 11h21. Tàu SE7 (6h00) đến Ninh Bình lúc 8h22 và tàu SE19 (20h05) đến Ninh Bình lúc khoảng 23h.
Nếu xuất phát từ Sài Gòn, các chuyến tàu đều đến Ninh Bình hầu hết vào giờ khá muộn. Chuyến tàu duy nhất phù hợp mà các bạn nên đi là SE8 xuất phát từ ga Sài Gòn lúc 6h00 và đến Ninh Bình lúc 13h15 ngày hôm sau.
Từ Ninh Bình đi Tam Cốc Bích Động
Từ trung tâm Tp Ninh Bình đến khu du lịch Tam Cốc Bích Động khá gần. Nếu đơn giản các bạn chỉ muốn đến đây rồi về thì có thể thuê taxi hoặc xe ôm. Với nhóm khoảng 4 người thì tính ra chỉ khoảng vài chục k tiền taxi thôi.
Nếu muốn kết hợp để đi nhiều điểm du lịch khác ở Ninh Bình. Các bạn hãy lựa chọn phương án thuê xe máy rồi đi theo một lịch trình vòng cung đi tất cả các điểm. Cơ bản là cũng không quá xa nhau đâu.
Lưu trú tại Tam Cốc Bích Động
Vì khoảng cách giữa Hà Nội và Ninh Bình khá gần nên bạn hoàn toàn có thể đi và về trong ngày. Tuy nhiên, nếu muốn ở lại qua đêm để kết hợp tham quan những điểm khác ngoài Tam Cốc thì ở Ninh Bình cũng có rất nhiều khách sạn cho bạn lựa chọn.
Khu du lịch Tam Cốc – Bích Động có hệ thống khách sạn và homestay và đầy đủ khá tốt. Khách sạn tập trung nhiều ở khu bến thuyền Tam Cốc, làng quần thể du lịch Ninh Bình và trên tuyến đường từ Tam Cốc tới Bích Động.
Các địa điểm đẹp khi du lịch Tam Cốc Bích Động
Khách du lịch khi đi tham quan Tam Cốc chỉ có một con đường thuỷ duy nhất. Vào ra mất khoảng trên dưới 2 giờ đồng hồ. Đến đình Các ở thôn Văn Lâm, ra bến sông Ngô Đồng – con đường thủy dẫn vào Tam Cốc.
Các tuyến du lịch bằng thuyền
Tam Cốc
Tam Cốc, có nghĩa là “ba hang”, gồm hang Cả, hang Hai và hang Ba. Cả ba hang đều được tạo thành bởi dòng sông Ngô Đồng đâm xuyên qua núi. Tam Cốc là tuyến du thuyền được khai thác đầu tiên ở khu du lịch Tam Cốc – Bích Động.
Hang Cả dài 127 m, xuyên qua một quả núi lớn, cửa hang rộng trên 20 m. Trong hang khí hậu khá mát và có nhiều nhũ đá rủ xuống với muôn hình vạn trạng.
Hang Hai, cách hang Cả gần 1 km, dài 60 m, trần hang có nhiều nhũ đá rủ xuống rất kỳ lạ
Hang Ba, gần hang Hai, dài 50 m, trần hang như một vòm đá, thấp hơn so với hai hang kia
Muốn thăm Tam Cốc, du khách xuống thuyền từ bến trung tâm. Thuyền đưa du khách trên dòng sông Ngô Đồng uốn lượn qua các vách núi, hang xuyên thuỷ, cánh đồng lúa. Thời gian đi và trở lại khoảng 2 giờ. Phong cảnh Tam Cốc, nhất là 2 bên dòng sông Ngô Đồng có thể thay đổi theo mùa lúa (lúa xanh, lúa vàng hoặc màu bạc của nước trên cánh đồng).
Động Thiên Hương
Động Thiên Hương nằm trên đường từ sông Ngô Đồng vào đền Thái Vi. Là một động khô và sáng nằm ở lưng chừng núi có độ cao so với mặt đất khoảng 15 m. Động có chiều cao khoảng 60 m, sâu 40 m, rộng 20 m. Đỉnh động rỗng nên động còn có tên là Động Trời. Nằm gọn trong động là miếu thờ bà Trần Thị Dung, vợ vua Lý Huệ Tông. Là một người đã truyền cho nhân dân xã Ninh Hải nghề thêu ren.
Bích Động
Bích Động nằm cách bến Tam Cốc 2 km, có nghĩa là “động xanh”. Là tên do tể tướng Nguyễn Nghiễm, cha của đại thi hào Nguyễn Du đặt cho động năm 1773. Đây là một trong những thắng cảnh nằm trong nhóm được người xưa gọi là “Nam thiên đệ nhất động”. Cụ thể Bích Động được mệnh danh là “Nam thiên đệ nhị động” tức động đẹp thứ nhì trời Nam [đứng sau động Hương Tích (Nam thiên đệ nhất động) ở Hương Sơn.
Và đứng trước động Địch Lộng (Nam thiên đệ tam động) ở Kẽm Trống). Bích Động gồm một động khô nằm trên lưng chừng núi (làm chùa Bích Động). Và một hang động nước đâm xuyên qua lòng núi (gọi là Xuyên Thủy Động). Phía trước động là một nhánh sông Ngô Đồng uốn lượn bên sườn núi, bên kia sông là cánh đồng lúa.
Xuyên Thủy Động
Xuyên Thủy động là một động tối và ngập nước nằm dọc theo chiều dài khối núi Bích Động. Xuyên Thủy động như 1 đường ống hình bán nguyệt bằng đá. Dài khoảng 350 m uốn lượn từ phía Đông sang phía Tây. Bình quân bề rộng của Xuyên Thủy động là 6m, chỗ rộng nhất là 15 m. Trần và vách động thường bằng phẳng. Tạo hoá như xếp từng phiến đá lớn thành mái vòm cung, bán nguyệt với muôn hình vạn trạng.
Lối vào Xuyên thủy động ở phía sau núi, đối diện với đường vào chùa Bích Động. Tại điểm kết thúc hành trình xuyên thủy động, du khách có thể leo núi để tới động và chùa Bích Động.
Các điểm du lịch đường bộ
Chùa Bích Động
Chùa Bích Động vốn được hình thành từ năm 1428. Đầu thời Hậu Lê với quy mô là một ngôi chùa nhỏ ở trên đỉnh núi. Năm 1705, có hai vị hoà thượng Trí Kiên và Trí Thể quê huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định gặp nhau kết nghĩa làm anh em. Hai nhà sư đều có lòng mộ đạo, muốn đi nhiều nơi để truyền bá đạo Phật và xây dựng các ngôi chùa. Đến đây, thấy núi Bích Động có địa thế tuyệt đẹp và đã có chùa. Nên hai nhà sư quyết định dừng chân, tự mình sửa sang chùa cũ, đi quyên giáo xây dựng lại thành 3 ngôi chùa: Hạ, Trung và Thượng để tu hành. Năm 1707, hai nhà sư Trí Kiên và Trí Thể đã đúc một quả chuông lớn, hiện còn treo ở Động Tối.
Chùa Hạ
Chùa Hạ có 5 gian xây trên một nền cao dưới chân núi. Trong chùa thờ phật, kiến trúc chùa theo kiểu chữ Đinh. Vì kèo, xà ngang, xà dọc cũng bằng gỗ lim. Mái chùa là hai tầng mái uốn cong, gồm 8 mái. Các cột đá ở chùa hạ đều bằng đá liền một khối, không chắp nối, cao hơn 4m. Làm được những cột đá như thế là một kỳ công.
Tại chùa Hạ, một bức Đại tự bằng chữ Hán ở chính giữa có ghi “Thanh thản cổ mộ. Để nói lên cái tâm chính của chùa là thanh bạch từ xưa đến nay. Trên cùng là tòa tam thế. Ba bức tượng đại diện cho ba đời chư Phật. Kế đến là bộ tượng Tây Phương Tam Thánh. Ngồi chính giữa là đức Phật Di Đà, bên phải là Quan Âm Bồ Tát, bên trái là Đại Thế Chí Bồ Tát.
Vị ngồi hàng thứ ba là Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn. Hàng thứ tư là tượng Thích Ca sơ sinh. Tám vị tướng mặc võ phục đứng bên phải là Bát Đại Kim Cương. Đứng bên trái là đại diện cho tứ trực công tào – khuyến làm việc thiện. Trừng trị cái ác, coi xét việc nhân quả ở cõi người. Cuối cùng là ba vị ngồi bên trái là Chí Kiên, Chí Thể và Chí Tâm – ba vị đại sư đã có công thành lập và xây dựng nên chùa Bích Động. Hai tượng bên ngoài là Nam Tào – Bắc Đẩu, coi xét sổ sanh tử. Tấm bia lớn bằng đá bên phải là tên những người đóng góp xây dựng chùa Bích Động.
Làng Việt Cổ – Cố Viên Lầu
Cố Viên Lầu là một trong các điểm du lịch nằm trong vùng đệm của Quần thể di sản thế giới Tràng An, Ninh Bình. Cố Viên Lầu là khu nhà cổ gồm nhiều ngôi nhà cổ được sưu tầm chủ yếu tại Ninh Bình và khu vực đồng bằng Bắc Bộ. Năm 2008, khu nhà cổ Cố Viên Lầu được ngành Văn hóa – Du lịch Ninh Bình bổ sung vào khu du lịch Tam Cốc – Bích Động. Cố Viên Lầu nằm ngay cạnh bến thuyền Tam Cốc và bên đường đi đền Thái Vi.
Cố Viên Lầu có diện tích khoảng 20.000 m², trưng bày 22 ngôi nhà cổ ở nhiều làng quê đồng bằng Bắc Bộ. Bên trong các ngôi nhà có trưng bày nhiều dụng cụ như: tràng kỷ, sập gụ, tủ chè,…Những ngôi nhà cổ ở Cố Viên Lầu chủ yếu được xây dựng từ thời nhà Nguyễn trở lại đây nhưng cũng thể hiện được nét
Làng cổ nông thôn
Trong làng Việt cổ – Cố Viên Lầu có cả một góc giới thiệu về nét đặc trưng của làng cổ nông thôn Việt Nam xưa. Đặc biệt ngôi nhà đất, được phục chế nguyên bản từ ngôi nhà cổ mang hình ảnh kiến trúc nhà của tầng lớp bần nông nông dân Việt Nam đầu thế kỷ 19.
Khác với cầu kỳ của nhà gỗ, là khu nhà đất ba gian chính và hai gian buồng, mái bằng lá, nền đất sét. Vật liệu chủ yếu của những nhà này là đất, rơm rạ, kết hợp với tre, luồng. Nhà có một cửa chính và hai cửa sổ bằng tre. 3 gian chính kê chõng tre, rường ổ. Trong sân là đụn rơm cao ngất, một chiếc chum đựng nước, một chiếc đơm đặt cá, chiếc cối đá. Bao quanh là rào tre thưa thớt, một vườn rau…Những dụng cụ gia đình cũng như dụng cụ nhà nông đặt ở hiên nhà.
Ăn gì khi du lịch Tam Cốc Bích Động
Cơm cháy Ninh Bình
Món cơm cháy không phải là món ăn cổ truyền của người Ninh Bình. Nhưng do một người con cố đô sáng tạo ra và được lưu giữ, phát triển cho tới nay. Một món ăn mộc mạc, thể hiện sự khéo léo của bàn tay con người. Đã được lưu truyền cả trăm năm nay, trở thành đặc sản của vùng đất cố đô,một trong những món ngon nổi tiếng của Ninh Bình.
Thịt dê núi Ninh Bình
Thịt dê núi Ninh Bình có đặc trưng săn chắc, ít mỡ và có vị thơm. Người ta cho rằng sở dĩ như vậy vì ở Ninh Bình có nhiều núi đá, dê chạy nhảy nhiều. Nên cơ thịt săn chắc, ít mỡ hơn hẳn dê chăn thả trên đồi. Mặt khác, với địa hình đặc trưng của núi đá vôi ngập nước có rất nhiều các loại rau, cỏ, thảo dược thích hợp là thức ăn cho dê. Ví dụ như giò gai, giò vàng, bách bộ, ô zô, lim xẹt, móng bò, dướng, bầu trích, mộc sông, mõm chuột, xoan dù, cà gai leo, tạo nên chất lượng và vị ngon của thịt dê.
Ốc núi Ninh Bình
Loài ốc núi Ninh Bình này cực hiếm vì chúng chỉ sống trong các hang đá. Phải đến mùa mưa từ tháng 4 đến tháng 8 ốc núi mới bò ra tìm kiếm thức ăn và sinh sản. Ốc núi có ở hầu hết các nơi tỉnh Ninh Bình nhưng tập trung nhiều là ở các dãy núi đá vôi Tam Điệp, Yên Mô và Nho Quan, Hoa Lư. Ốc núi rất khó phát hiện, người ta thường phải dậy từ sáng sớm khi ốc bò ra khỏi hang kiếm ăn mới tìm mà bắt được. Thịt ốc núi dai, giòn, ngọt, thơm mùi thuốc bắc. Ốc núi có thể chế biến thành nhiều món như nướng, xào me, hấp gừng, luộc xả hết, trộn gỏi hành tây…đều rất hấp dẫn.
Tham khảo lịch trình Hà Nội – Hoa Lư – Tam Cốc – Bích Động (1 ngày)
Sáng khoảng 8h xuất phát từ Hà Nội đi thẳng xuống Ninh Bình. Từ đây đi đến cố đô Hoa Lư, thăm đền vua Đinh và vua Lê. Ở đây dạo chơi, ngắm cảnh rồi đến trưa tìm một nhà hàng nào đấy để nghỉ ngơi ăn trưa. Các bạn nhớ thưởng thức các đặc sản thịt dê cơm cháy nhé.
Nghỉ ngơi xong thì tiếp tục từ Hoa Lư đi Hang Múa. Ở đây chơi bời chụp ảnh các kiểu xong thì di chuyển sang khu Tam Cốc Bích Động gần đấy. Làm một tour đi hết Tam Cốc Bích Động đến chiều là vừa. Kết thúc hành trình, quay trở lại Hà Nội.
Hà Nội – Cúc Phương – Tam Cốc Bích Động – Vân Long (3 ngày 2 đêm)
Chúc các bạn có một hành trình an toàn và ý nghĩa! Hãy chia sẻ những trải nghiệm của mình với VIVU nhé!
